ತುಳು ಕೆಲೆಂಡರ್ಡ್ ನಾಲ್‌ನೇ ತಿಂಗೊಲು ಆಟಿ. ಬೇಸ– ಕಾರ್ತೆಲ್‌ಡ್ ಬತ್ತಿ ಬರ್ಸೊಡ್ದಾವರ ಕಾಟ್ ಸದೆಕುಲುಲಾ ಬುಲೆದ್ ಕ್ರಿಮಿ– ಕೀಟೊಲುಲಾ ಎಚ್ಚಾಪ. ಮದಿಮೆ– ಲೇಸ್ ನಡಪುಜಿ, ಬೂತ– ದೈವೊಗು ಬಲಸುಜಿ. ಪಿರಾಕ್‌ಡ್ ಆಟಿ ಪಂಡ ಬಡಪತ್ತ್‌ದದಿನೊಕುಲು. ಉನಿಯೆರೆ ಇಜ್ಜಾಂದಿನ ದಿನ ಬರ್ಪುಂಡು ಪಂಡ್‌ದ್ ಅರೆಗಲೊಡು ಅಟ್ಟೊಡು ದೀತಿನ ಸಾಂತನಿ, ಪೆಲತರಿ, ಅಪ್ಪಲ, ಉಪ್ಪಡಚ್ಚಿರ್ ಮುಗಿಯೊಂದು ಬರ್ಪಿ ಸಮಯ.
ಒಂಜಿಕೋಡಿಡ್ ತಿನಿಯರೆಗಿಜ್ಜಿ ಪನ್ಪಿ ಬೇಜಾರ್, ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ ಮೆಯಿಟ್ ಗಾಲಿ– ಬೊಲ್ಲೊ, ತೆಡಿಲ್– ಮೆಂಚಿದ ಪೋಡಿಗೆ ಆಟಿದ ಉನಸ್, ತಿನಸ್‌ಡೇ ಮರ್ದ್‌ಲಾ ಇತ್ತ್‌ಂಡ್. ಸೇವು, ತಜಂಕ್, ಬಾರೆದಂಡ್, ಕಣಿಲೆ, ಕಲ್ಲ ಲಾಂಬು ಕಜಿಪು ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಆಟಿದ ತಿಮರೆದ ಚಟ್ನಿ ಮಾತೆರೆಗ್ಲಾ ಇಷ್ಟ. ಆ ಕಾಲೊಡು ಮರ ಸೇವುದ ಪತ್ರಡ್ಯೆಗ್ ಬಾರಿ ಮರ‌್ಯಾದಿ. ಜೋಕ್ಲೆಗ್ ಕೊಡಿಮರ್ದ್ರಸ ದೆತ್ತ್‌ದ್ ಕೊರೊಂದಿತ್ತೆರ್.
ಆಟಿದ ಅಮಾಸೆದಾನಿ ಪಾಲೆದ ಮರಕ್ ಮಾತಾ ರೋಗೊಲೆಗ್ಲಾ ಬೋಡಾಪಿ ಮರ್ದ್ ಸೇರುಂಡುನ್ಪಿ ನಂಬಿಕೆ ತುಳುವೆರೆನ. ಆಟಿಅಮಾಸೆಗ್ ತೀರ್ಥ ಮೀಪಿನ ಕಟ್ಟ್‌ಪಾಡ್ ಇಡೀ ತುಳುನಾಡ್‌ಡೇ ನೆಗತ್ ತೋಜುಂಡು. ಕಾರಿಂಜ, ಪುತ್ತೂರು, ಸೋಮೇಶ್ವರ ಇಂಚಿತ್ತಿಈಶ್ವರ ದೇವ ಸ್ಥಾನೊಲೆಡ್ ಜನಕ್ಲೆನಾ ನುರ್ಕು ಪನಿಯ ರಾವಂದ್. ಮೀದಾದ್ ತುದೆ ಬರಿಟ್ ಬೊಕ್ಕ ಮಲ್ಲ ಮಲ್ಲ ತೋಡುಕೈಯೆಲೆಡ್ ಬಾಗಿನ ಅರ್ಪಣೆ ಮಲ್ಪಿನ (ದಾನ ಬುಡ್ಪುನಿ) ಕ್ರಮಲಾ ಪಿರಾಕ್‌ಡಿತ್ತಂಡ್.
ಮದು ಮಾಸ ತಿನ್ಪಿನಕುಲು ಕೋರಿ ರೊಟ್ಟಿ ಅಡ್‌ದ್ ಆಟಿದ ರಾವುಗು(ರಾವು ಗುಳಿಗಗ್) ಇಲ್ಲ ಪಿದಯಿ ಕಾಯೆರ್‌ದ ಮರತಮುದೆಲ್‌ಡ್ ಬಲಸುವೆರ್. ಪೊಸ ಮದಿಮಲ್ ಆಟಿಡ್ ಅಪ್ಪೆ ಇಲ್ಲಡ್ ಕುಲ್ಲುನ (ಆಟಿ ಕುಲ್ಲುನ) ಕ್ರಮ ಎಲ್ಲಿ ಮಟ್ಟ್ ಡಾಂಡಲಾಇತ್ತೆಲಾ ಉಂಡು. ಎಡ್ಡೆ ತಿಂಗೊತ್ತ್‌ಂದ್ ಎನ್ನ್‌ದ್ ಕಂಡನಿ –ಬೊಡದಿ ಸೇರುನಲಾ ಎಡ್ಡೆತ್ತ್ ಪಂಡ್‌ದ್ ಮದಿಮಲ್ ಪೊಣ್ಣನ್ ಅಪ್ಪೆಇಲ್ಲಡೆ ಕಡಪುಡುವೆರ್‌ಂದ್ ಕೆಲವೆರ್ ಪನ್ಪೆರ್. ನನ ಕೆಲವೆರ್ ಕಂಡನಿಲ್ಲದ ಬಡಪತ್ತ್ ಬತ್ತಿ ಪೊಣ್ಣಗ್ ತೆರಿಯರೆ ಬಲ್ಲಿಂದ್ ಈ ಕಟ್ಟ್ಬೈದ್‌ಂಡ್‌ಂದ್‌ಲಾ ಪನ್ಪೆರ್.
ಆಟಿಡ್ ಬರ್ಪಿ ಕಳೆಂಜ ಏಸೊನು ಆಟಿ ಕಳಂಜೆ ಪನ್ಪೆರ್. ಇಲ್ಲ್ ಇಲ್ಲಗ್ ಬೈಲುದ್ದೊಗು ಬರೊಂದಿತ್ತಿನ ಆಟಿ ಕಳೆಂಜನ್ ಜೋಕುಲುಮಲ್ಲಕುಲುಂದು ಮಾತೆರ‌್ಲಾ ಕಾತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಆಟಿ ಕಳೆಂಜೆ ಬತ್ತೆಂಡ ಉಡಲ್ದ ಪೋಡಿಗೆ ಮಾಯ ಆಪುಂಡು ಅಂಚೆನೆ ಊರುಗುಬರ್ಪಿ ಅನಿಷ್ಟ ದೂರ ಆಪುಂಡು ಪನ್ಪೆರ್.
ಆಟಿಡ್ ಅಟ್ಟ ಅಡಿಪುನ ಕ್ರಮಲಾ ಇತ್ತ್‌ಂಡ್. ಬೆನ್ನಿದ ಬೇಲೆ ಮುಗಿದ್ ಪುರುಸೊತ್ತುದ ತಿಂಗೊಲಾಯಿನೆಟ್ಟ್ ಅಟ್ಟ ಅಡಿಪುನ, (ಅತ್ತಂಡ) ಆಟಿ ಪಿದಾಯಿ ಪಾಡುನ ಪನ್ಪಿ ಪುದರ್‌ಡ್ ಇಲ್ಲದಕ್ಲು ಮಾತೆರ‌್ಲಾ ಸೇರ್ದ್ ಇಲ್ಲ್ ನಿರ್ಮಲ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್.
ಬೆನ್ನಿ ಮುಗಿದ್ ಬೇಲೆ ದಾಂತೆ ಇಲ್ಲದುಲಯಿ ಕುಲೊಂದಿತ್ತಿನ ಕೂಡು ಕುಟುಮೊದ ಪೊಂಜೊವುಲೆಗ್ ಆಟಿಡ್ ಚೆನ್ನೆದ ಮಣೆ ಪಿರ್ತಿದಗೊಬ್ಬು. ಅಂಜೊವೆಗ್ ತಾರಾಯಿ ಕಟ್ಟುನ ಕುಸೇಲ್. ತೋಡು ಕೈಯಲೆಡ್ ಕೂಜೆ ಮಕ್ಕೆರಿಡ್ ಮಿನ್ ಪತ್ತುನವು ಆಟಿದಇಸೇಸ.ಲೇಖನ : ಡಾ.ದುಗ್ಗಪ್ಪ ಕಜೆಕಾರ್, ಸಹ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕೆ, ಸರಕಾರಿ ಪ್ರ.ದ. ಕಾಲೇಜ್ ತೆಂಕನಿಡಿಯೂರು.
Courtesy : Beauty of Tulunad
